Breve ensaio sobre as "toupiñas"

Introducción do tema:

¿Que son as “toupiñas”?

A toupiña campesiña, protagonista indiscutible ata hai pouco tempo dos telexornais de tódalas cadeas, é un pequeno roedor. Pertence a familia dos múridos e o seu nome científico é Microtus arvalis, é un pequeno roedor herbívoro que vive en pequenas toupeiras a escasa profundidade. Come bulbos, tubérculos, raíces, talos, diversos froitos e mesmo cortizas de árbores.

Moitas especies de carnívoros son depredadores naturais das “toupiñas”:raposos, aves rapaces, donicelas e serpes. O “topillo” ten unha xestación corta, vintecatro días, e soe parir de dúas a once crías por vez. A lactancia tamén é curta, dúas semanas así como o período de madurez. Polo que pese a ser unha especie R estratego é dicir, que coida das súas crías e necesita unhas condicións de vida favorables, ten un ciclo de vida bastante curto en comparación co noso, xa que vive unha media de dous anos.

Como outras moitas especies de roedores presenta un equilibro dinámico xa que cada certo tempo prodúcense fluctuacións de N entorno a K(aumento do número de espécimes da poboación achegándose ao límite de espécimes que pode soportar o ecosistema), dende o punto de vista obxectivo iso é o que pasou este ano.

¿Que ocorreu en Castela-León?

“La Voz de Galicia” dicía o día 2/8/2007 que as “toupiñas” estaban a “arrasaren” dita provincia. Segundo datos da Voz a poboación de roedores era duns setecentos cincuenta millóns de exemplares.

Os roedores provocaron grandes perdas económicas na colleita deste ano, os agricultores pola súa parte trataron de erradicar a praga con métodos tan extremos como o envelenamento, a queima de herba seca, microexplosións en cada unha das toupeiras, arados que mataban os roedores e ata un concurso de frautistas que trataron de repetir o que conta a o conto do Frautista de Hamelin pero non tiveron éxito.

¿Que vai a pasar o ano que ven?

Os agricultores pensan que salvo que o inverno sexa duro as toupas volverán a ser un problema o ano que ven, xa que se o frío non as mata a súa poboación aumentará.

O tema exposto dende o punto de vista naturalista:

As ciencias tratan de descubrir a orde que rexe a natureza e, así poder realizar predicións sobre a súa evolución. Para levar a bo termo este obxectivo, utilízase unha metodoloxía coñecida como Teoría Xeral de Sistemas. Empregando esta teoría este sería o esquema do campo castelán omitindo moitas outras especies que neste momento non me interesa ter en conta obtemos o seguinte diagrama de relacións entre os elementos do sistema:

SISTEMA: TERRA DE CAMPOS

As relacións entre estas variables neste caso son de dous tipos:

RELACIÓNS SIMPLES:

-Se aumenta o número de terreo en cultivo aumentará o número de herbívoros.

-Se aumenta o número de herbívoros aumentará o número de carnívoros.

-Se aumenta o número de herbívoros diminuirán os cultivos.

-Se aumenta o número de carnívoros diminuirán os herbívoros.

Relacións complexas;

-Se aumenta o número de carnívoros aumentará o número de cultivos, se diminúe o número de cultivos diminuirá o número de carnívoros( retroalimentación positiva)

¿Por qué ocorre o desequilibrio dentro do sistema?

Como dixo o presidente de Greenpeace nunha entrevista “...é curioso que estea en tódolos medios que as “toupiñas” causan graves perdidas para os campesiños pero non se coñece a outra noticia: que a colleita de Valladolid se duplicara este ano con respecto o ano anterior. Hai que ver as cousas no seu contexto para poder realizar unha valoración máis adecuada”.

Pese a que a fluctuacións das “toupiñas” e normal,o sistema desequilibrouse debido a que os agricultores non só aumentaron os terreos de cultivo, senón que o envelenamento das “toupiñas” provocou a morte de moitos exemplares das especies predadoras destes roedores. Ao non ter predadores as “toupiñas” aumentaron en pouco tempo o seu número sen que houbera ningunha medida natural para corrixilo.

Este é un grave problema para o campo de Castela e un indicio máis de nos debemos esforzar por acadar unha economía sostible co medio. O que nos parece as veces unha simple praga adoita a non ser máis que o resultado do desequilibro do sistema.

¿Como frear, unha vez se rompe o equilibrio do ecosistema, a praga das “toupiñas”?

De nada serve poñer veleno nos campos, xa que se facemos isto mataremos os poucos predadores de roedores que quedan. A solución deste problema podémola atopar no oeste de Francia onde a coexistencia de campos cultivados con zoas de arbustos e árbores (bocage) diversifica o medio, ofrecendo abrigo e alimentación aos predadores(raposo, mustélidos e aves rapaces), que axudan en boa medida a estabilizar e controlar as pragas cíclicas, De feito, sabedor desto, xa a finais do século XVI un duque de Baviera promulgou varios decretos suspendendo a caza do raposo durante as flutuacións periódicas das “toupiñas”.

Actualmente a poboación de predadores da meseta é escasa como resultado do envelenamento, caza abusiva e destrución dos espazos que esas especies necesitan para poder vivir polo que cando ocorre unha fluctación de “toupiñas”-como hai pouco- estas non son capturadas polos predadores e seguen comendo e reproducíndose.

CONCLUSIÓN:

O actual sistema de agricultura da meseta peninsular é insostible. As enormes extensións de campo están provocando a desertización do medio. O problema das “toupiñas” non é mais que un claro exemplo de que non podemos seguir con este modelo económico.

O ser humano ten que tratar de vivir en equilibrio co medio;acadar este obxectivo é o traballo dos activistas medioambientais, xente que día a día traballa para salvagardar o medio, obxectivo que todos debemos intentar conseguir. O home, a diferenza do que adoita a pensar, non é o dono da natureza, senón máis ben ao revés.